Πως πρέπει να αλέσω τους κόκκους μου, ανάλογα με τον καφέ που θέλω να ετοιμάσω ;

Η παρασκευή του καφέ στο σπίτι μπορεί να είναι πολλές φορές ένας πονοκέφαλος για πολλούς εραστές του καφέ, αφού τα βήματα που πρέπει να εκτελεστούν σωστά, προκειμένου να απολαύσουμε έναν πετυχημένο καφέ, είναι πολλά – με το σωστό άλεσμα να παίζει καθοριστική σημασία.

Είτε προτιμούμε να απολαμβάνουμε εσπρέσο, είτε ελληνικό, είτε ακόμα και καφέ φίλτρου, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πρώτη ύλη για όλα τα ροφήματα είναι ακριβώς η ίδια : οι καβουρδισμένοι κόκκοι του καφέ. Σίγουρα, υπάρχουν χαρμάνια που μπορεί να αναδεικνύονται με την παρασκευή ενός εσπρέσο ή, από την άλλη, χαρμάνια που είναι καταλληλότερα για έναν παραδοσιακό ελληνικό καφέ, αλλά αυτό που είναι καθοριστικής σημασίας για το ρόφημα που θέλουμε να απολαύσουμε είναι ο  βαθμός αλέσματος. Κάθε διαφορετική μέθοδος εκχύλισης απαιτεί διαφορετικό άλεσμα των κόκκων του καφέ προκειμένου να είναι επιτυχημένη.

Ποιοι είναι οι πιο διαδεδομένοι βαθμοί αλέσματος και που χρησιμοποιείται ο καθένας ;

• Χοντρό άλεσμα : η υφή του καφέ θυμίζει χοντρό αλάτι. Ο χοντροαλεσμένος καφές είναι ιδανικός για παρασκευή Cold Brew καφέ, αλλά εξίσου κατάλληλος και για γαλλική καφετιέρα χειρός (την γνωστή French Press).
• Μέτριο άλεσμα : η υφή του καφέ φέρνει στο μυαλό κρυσταλλική ζάχαρη. Μέτρια αλεσμένοι κόκκοι καφέ χρησιμοποιούνται συνήθως στις ηλεκτρικές καφετιέρες γαλλικού καφέ.
• Ψιλό άλεσμα: Η υφή του καφέ θυμίζει σκόνη, ωστόσο παραμένει «σκληρός» στην αφή – στα δάχτυλα έχει αμμώδη αίσθηση. Αν θέλουμε να ετοιμάσουμε εσπρέσο, είτε σε επαγγελματική μηχανή είτε σε χειροκίνητη μηχανή – «μόκα», ο καφές μας πρέπει να είναι πάντα αλεσμένος ψιλά.
• Πολύ ψιλό άλεσμα : ο καφές θυμίζει πούδρα ή ζάχαρη άχνη και είναι μαλακός στα δάχτυλα. Το πολύ ψιλό άλεσμα προορίζεται για καφέ που θα ετοιμαστεί χωρίς φιλτράρισμα, όπως για παράδειγμα ο ελληνικός καφές.

Οι παραπάνω βαθμοί αλέσματος είναι αυτοί που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «βασικοί». Οι αναλυτικοί οδηγοί παρασκευής καφέ, είτε απευθύνονται σε επαγγελματίες είτε σε ερασιτέχνες, προτείνουν διάφορους ενδιαμέσους βαθμούς αλέσματος, ανάλογα με την μέθοδο εκχύλισης, καθώς διαφορετικές μηχανές απαιτούν διαφορετικά αλεσμένο καφέ. Για παράδειγμα, η συσκευή AeroPress απαιτεί άλεσμα των κόκκων σε βαθμό που κινείται ανάμεσα στο μέτριο και στο ψιλό, ενώ διαφορετικές καφετιέρες γαλλικού καφέ αποδίδουν καλύτερα με διαφορετικούς βαθμούς αλέσματος, συνήθως σε βαθμούς ανάμεσα στο χοντρό και το μέτριο άλεσμα – ο καφές κρύβει πίσω του μια ολόκληρη επιστήμη ! Αν και σε κάποιον που τώρα ξεκινά να ασχολείται με τον καφέ, όλα αυτά φαίνονται βουνό, με ένα καλό μύλο άλεσης και με λίγο πειραματισμό όλα σιγά σιγά θα γίνουν εύκολα, όσο αυξάνεται η εμπειρία. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να συμβουλευόμαστε τις οδηγίες του κατασκευαστή της καφετιέρας μας για το βαθμό αλέσματος που απαίτείται, προκειμένου να είμαστε σίγουροι ότι θα χρησιμοποιήσουμε τον σωστό καφέ.  

Τι προβλήματα θα έχω στον καφέ μου, αν το άλεσμα δεν είναι σωστό ;

• Στην περίπτωση του εσπρέσο, αν ο καφές είναι λιγότερο αλεσμένος από όσο πρέπει, το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι ελαφρώς ξινό, με αυξημένη οξύτητα και «αλμυρή» επίγευση, ενώ σε αντίθετη περίπτωση, ο εσπρέσο μας θα είναι πικρός και τα αρώματά του επίπεδα.
• Στην περίπτωση του Cold Brew, αν ο καφές που χρησιμοποιούμε δεν είναι χοντροαλεσμένος, το ρόφημά μας δε θα φιλτραριστεί σωστά και ο Cold Brew μας θα είναι θολός, λασπώδης και περισσότερο πικρός από το αναμενόμενο.
• Είναι αδύνατο να ετοιμάσουμε ελληνικό καφέ, αν ο καφές μας δεν είναι πολύ ψιλά αλεσμένος. Τα αρώματα δε θα εκχυλιστούν, το ρόφημα θα είναι άγευστο και το κατακάθι πάρα πολύ σκληρό.
• Αν θέλουμε να ετοιμάσουμε καφέ σε ηλεκτρική καφετιέρα και δεν χρησιμοποιήσουμε τον καφέ αλεσμένο σύμφωνα με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή, απλά η παρασκευή του ροφήματος δε θα γίνει σωστά – ακόμα και το καλύτερο χαρμάνι δε θα αποδώσει όλα του τα αρώματα και όλες του τις γεύσεις.