Τι είναι και από τη εξαρτάται η ένταση ενός καφέ;
Περί εντάσεως και άλλων δαιμονίων...
Όταν βρισκόμαστε μπροστά στην επιλογή του επόμενου χαρμανιού που θα δοκιμάσουμε, θα έχουμε παρατηρήσει πως οι περισσότερες συσκευασίες καφέ φέρουν κάποιες ειδικές σημάνσεις, με σκοπό την καλύτερη πληροφόρησή μας. Οι σημάνσεις αυτές αφορούν συνήθως το σώμα, την οξύτητα, την γλυκύτητα, και φυσικά την «ένταση».
Τι είναι όμως ακριβώς η περιβόητη «ένταση» ενός χαρμανιού; Προσπαθούμε να εξηγήσουμε αυτό το χαρακτηριστικό με απλά λόγια, αλλά και να διαλύσουμε ορισμένες παρεξηγήσεις γύρω από αυτό!
Τι ακριβώς είναι η ένταση του καφέ;
O όρος «ένταση», όταν περιγράφει ένα χαρμάνι καφέ, αναφέρεται κυρίως στο συνολικό του χαρακτήρα. Με τον όρο ένταση (intensity) προσπαθούμε να περιγράψουμε πόσο πλούσιο και πόσο έντονο είναι το άρωμα του καφέ, σε συνδυασμό πάντα με το «σώμα» του. Πρόκειται για έναν ορισμό που είναι σχετικά δύσκολο να περιγραφεί αναλυτικά με λόγια, αλλά που ωστόσο μπορεί να αντιληφθεί σχετικά εύκολα όποιος έχει μια σχετική εμπειρία στον χώρο του καφέ κι έχει δοκιμάσει.
Η «ένταση» είναι ένα από τα πιο δύσκολα μετρήσιμα μεγέθη, σε ό,τι αφορά το γευστικό προφίλ του καφέ. Αυτό οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι η υποκειμενικότητα είναι πολύ έντονη και το προσωπικού γούστου παίζει καθοριστικό ρόλο, και από την άλλη στο γεγονός ότι για να αποφασίσει ένας blender την ένταση ενός χαρμανιού που δημιουργεί, λαμβάνει υπόψιν του διαφορετικούς παράγοντες, που δεν είναι πάντα αντικειμενικοί.
Από τι εξαρτάται η ένταση του καφέ;
Καθώς αφορά το συνολικό χαρακτήρα του χαρμανιού, και επιμέρους χαρακτηριστικά όπως είναι το άρωμα και το σώμα, η ένταση ενός blend εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Αρχικά, η ένταση σχετίζεται με την αναλογία Arabica και Robusta που έχει ένα χαρμάνι, με την αυξημένη παρουσία Robusta να αυξάνει σε γενικές γραμμές την ένταση. Ακόμα, η επιμέρους ποικιλίες που χρησιμοποιούνται, καθώς και η χώρα προέλευσης, αλλά και η μεταξύ τους αναλογία, επηρεάζουν την ένταση ενός χαρμανιού καφέ. Φυσικά, ο βαθμός καβουρδίσματος παίζει κι αυτός το ρόλο του, με τα περισσότερο καβουρδισμένα χαρμάνια να θεωρούνται, σε γενικές γραμμές, χαρμάνια μεγαλύτερης έντασης.
Πώς μετράτε η ένταση του καφέ;
Στα χαρμάνια espresso που κυκλοφορούν στην αγορά, η ένταση μετριέται συνήθως στην κλίμακα του 5, του 10 ή του 12, με κύριο σκοπό την πληροφόρηση των καταναλωτών σχετικά με τον χαρακτήρα του κάθε blend. Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως αυτή η κατηγοριοποίηση είναι φυσικά ενδεικτική, δεν υπόκειται σε κάποιο διεθνές πρότυπο και μπορεί να διαφέρει σημαντικά από εταιρεία σε εταιρεία, ενώ το προσωπικό γευστικό αισθητήριο κάνει τα πράγματα ακόμα πιο πολύπλοκα. Δεν είναι απίθανο ένα χαρμάνι με ένταση «5» να φαίνεται σε κάποιον λιγότερο «έντονο» σε σχέση με ένα blend ίσης έντασης από άλλη εταιρεία.
Σε γενικές γραμμές, και χρησιμοποιώντας την κλίμακα του 10, την οποία χρησιμοποιούν αρκετές εταιρείες καφέ, μπορούμε να περιμένουμε τα παρακάτω χαρακτηριστικά από ένα espresso blend, ανάλογα με την αναγραφόμενη ένταση:
- 1 – 4 : ελαφρύ σώμα, ντελικάτο άρωμα
- 5 – 7 : ισορροπημένος καφές, πλούσιος σε άρωμα
- 8 – 10: καφές με έντονο σώμα και ιδιαίτερα έντονο άρωμα.
Μεγαλύτερη ένταση σημαίνει περισσότερη καφεΐνη;
Αν και κάποιοι παράγοντες που επηρεάζουν την ένταση του καφέ, όπως η παρουσία Robusta στο χαρμάνι ή οι ποικιλίες που περιλαμβάνονται επηρεάζουν την περιεκτικότητα ενός blend σε καφεΐνη, η ένταση δεν σημαίνει απαραίτητα μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε καφεΐνη. Ο συσχετισμός της έντασης (intensity) με την δύναμη (strength) του καφέ είναι μία από τις πιο γνωστές παρεξηγήσεις που ισχύουν στον κόσμο του καφέ. Ενώ η ένταση απλά περιγράφει κατά κύριο λόγο το γευστικό προφίλ του καφέ, λόγω ακριβώς των γευστικών της χαρακτηριστικών, τείνει από αρκετούς λάτρεις του καφέ να συγχέεται με την περιεκτικότητα σε καφεΐνη, κάτι που γενικά δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Έτσι, ενώ σε γενικές γραμμές κάποια χαρμάνια με υψηλή ένταση μπορεί να είναι όντως πιο δυνατά από κάποια άλλα, χαμηλότερης έντασης, αυτό δεν αποτελεί κανόνα και δεν πρέπει φυσικά να λαμβάνετε υπόψιν, αν αυτό που μας ενδιαφέρει κατά την αγορά ενός καφέ είναι η περιεκτικότητα του σε καφεΐνη.
Καφέδες γλυκόπιοτοι, δυνατοί, χαμηλής ή υψηλής έντασης, μονοποικιλιακοί ή σε χαρμάνια, τα πάντα είναι θέμα προσωπικού γούστου. Σημασία έχει πάντα ο καλός καφές, ο καφές που μας αξίζει!
